Gratis opvang in Zeeuws-Vlaanderen: ‘We zijn in het diepe gesprongen’
Bert Bukman
Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen wil in lijn met een recent advies van de SER op een aantal locaties twee dagen per week gratis kinderopvang gaan bieden aan alle kinderen tot en met 12 jaar. Het is een proef om te kijken of dit werkt en een bijdrage kan leveren aan de plannen om dit landelijk in te voeren.
Ilona de Coq (links) en Rianne Vos
Dat maakte de kinderopvangorganisatie onlangs bekend. De proef is een vervolg op een project dat al enkele jaren loopt, licht Rianne Vons toe. Ze is directeur-bestuurder van Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen en blogger bij het IKC-platform Zosja.
Op de achtergrond speelt een probleem dat specifiek is voor de regio Zeeuws-Vlaanderen, legt ze uit. ‘We grenzen aan België en daar zijn de opvang en het onderwijs heel anders ingericht dan hier. Het onderwijs begint daar al met 2,5 jaar, en onderwijs is ook in België gratis. Dat geldt niet alleen voor Belgische kinderen maar ook voor Nederlandse. Dat is natuurlijk aantrekkelijk voor veel Nederlandse ouders, die hun kinderen dus naar de opvang vlak over de grens brengen.’
Rondrijdende busjes
De Belgische scholen doen er alles aan om Nederlandse klanten te trekken. Er rijden zelfs busjes tot wel twintig kilometer in de omtrek. In de praktijk blijven de Nederlandse kinderen vervolgens vaak in het Belgische onderwijssysteem hangen, zelfs tot aan het voorgezet onderwijs toe. ‘Dat is iets dat je in een krimpregio als de onze liever niet hebt. De voorzieningen staan al onder druk, dus daar wil je niet verder op inleveren.’
Lees ook: Alle kinderen kinderopvang
Om dit probleem op te lossen, biedt Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen samen al enkele jaren bij de afname van twee ochtenden peuteropvang drie ochtenden extra gratis aan. Dit is mogelijk door een intensieve samenwerking tussen schoolbesturen, gemeenten en kinderopvangorganisaties in de regio. Samen vormen zij ‘Kind in Zeeuws-Vlaanderen, een naar eigen zeggen voor Nederland uniek samenwerkingsverband. De kosten worden verdeeld tussen de kinderopvangorganisaties, het lokale basisonderwijs en de drie gemeenten waaruit Zeeuws-Vlaanderen bestaat, plus een bijdrage van het voortgezet onderwijs.
Verdienmodel
Voorlopig kan dit bekostigd worden door de betrokken partijen, vertelt Ilona de Cocq, manager financiën van Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen. ‘Het kost natuurlijk geld, maar het levert ook iets op. Voor ons geldt dat we meer kinderen hebben dan voorheen. Voordat we met deze pilot begonnen hadden we in de grensstreek 11 procent van de kinderen tussen 2 en 4 jaar in de opvang, nu is dat 57 procent. Een enorme toename dus. Die kinderen nemen vaak nog een aantal dagdelen extra opvang af, en komen uiteindelijk op de bso terecht. Daar verdienen we dus aan. En bovendien kunnen we gebruik maken van een projectsubsidie voor regionale stimulering in plattelandsregio’s van de Rijksoverheid, de Regiodeal. Dat scheelt ook.’
Personeelstekort
De resultaten van het experiment zijn positief, benadrukt Rianne Vons. ‘Allereerst voor de kinderen zelf. De kwaliteit van de opvang en de ontwikkeling van kinderen verbetert en de ouders zijn tevreden, blijkt uit onderzoek. Omdat een aantal locaties een IKC vormen, is er ook een goede aansluiting op de basisschool met een mooie doorgaande leerlijn. Dat is voor de pm’ers ook weer interessant, die vanwege die uitdagende werkomgeving graag bij ons werken en blijven werken. In een tijd van personeelsschaarste is dat natuurlijk mooi.’
Lees ook: Onderzoek: ‘Personeelstekort maakt uitvoering SER-advies lastig’
Maar ook voor Zeeuws-Vlaanderen als regio zijn er voordelen. ‘We willen aantrekkelijk zijn voor bedrijven en organisaties die zich hier willen vestigen, en niet alleen afhankelijk zijn van de toeristen die zes weken per jaar komen. Dan heb je goede voorzieningen nodig en kinderopvang is er daar een van. Plus dat de werkgelegenheid in de opvang en het onderwijs er natuurlijk bij zijn gebaat.’
Plannen SER
Een probleem is wel dat de huidige financiering van het project niet toekomstbestendig is, omdat de bijdragen van het basis- en voorgezet onderwijs tijdelijk zijn en volgend jaar stoppen. ‘Dan zitten we met een gat,’ aldus Ilona de Cocq, ‘en dat moeten we zien te dichten.’
De recente plannen van de SER voor twee dagen gratis opvang, die in politiek Den Haag veel gehoor vinden, kwamen dan ook als geroepen. Binnenkort gaat Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen als eerste opvangorganisatie in Nederland op een aantal pilotlocaties ouders de mogelijkheid geven om hun kinderen twee dagen gratis naar de dagopvang en de bso te brengen. Een regeling dus voor alle kinderen van 0-12 jaar.
Calimero-effect
Het is een risico, geeft Rianne Vons toe. ‘We moeten het financieren, en het gebrek aan personeel, dat we tot nu toe hebben kunnen tackelen, is een uitdaging. En stel dat er hier en daar extra ruimtes nodig zijn, dan moeten we daar ook voor zorgen, al kan er waarschijnlijk vaak iets worden geregeld met de school. Maar al met al zijn we met de startgroepen wel een beetje in het diepe gesprongen. Aan de andere kant: als we dit niet zouden oppakken, zouden veel locaties in de regio al snel de deuren moeten sluiten. In die zin is het een risico dat ik durf te nemen.’
Ook speelt mee dat Rianne Vons niet wil zwichten voor het Calimero-effect. ‘Ja, we zijn een krimpregio, ja, we bevinden ons in periferie van Nederland. Maar dat is geen reden om je maar een beetje op te achtergrond te houden. We moeten juist uitgaan van onze kracht. We hebben er alle vertrouwen in dat het goed komt. En we hopen dat dat in Den Haag wordt gezien. De dames en heren politici zijn van harte welkom om eens te komen kijken hoe wij het hier aanpakken.’
Lees ook: ‘Ik verwacht in het regeerakkoord twee dagen opvang voor ieder kind’
